Door Palthe Oberman Advocaten

Ongewenst gedrag op de werkvloer, waaronder seksuele intimidatie, is weer volop in het nieuws. Zo is recent een hoogleraar sterrenkunde van de universiteit Leiden, die zich jarenlang schuldig heeft gemaakt aan (o.a.) machtsmisbruik en seksuele intimidatie, weggestuurd na een intern klachtenonderzoek. De universiteit heeft erkend dat zij te lang heeft weggekeken en onvoldoende actie heeft ondernomen de slachtoffers te beschermen. Werkgevers spelen een cruciale rol in het voorkomen en tegengaan van (seksuele) intimidatie op de werkvloer. In deze blog leest u meer over de zorgplicht van werkgevers in het kader van seksuele intimidatie op de werkvloer.  

Bij seksuele intimidatie gaat het om enige vorm van verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag met een seksuele connotatie en die werknemers als ongewenst ervaren. Seksuele intimidatie valt onder de zogenoemde psychosociale arbeidsbelasting. Seksuele intimidatie kan leiden tot werkstress en ziekteverzuim en uiteindelijk tot langdurige uitval en mogelijk zelfs arbeidsongeschiktheid.

Zorgplicht werkgever

De werkgever heeft een wettelijke plicht om maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken om te voorkomen dat werknemers tijdens het werk (psychische) schade lijden. Dit geldt op grond van de Arbowet. Daarnaast is de werkgever verplicht zich als een ‘goed werkgever’ te gedragen, waaronder het naleven van de zorgplicht valt. Hierna zal kort worden stilgestaan bij de verschillende terreinen waar de zorgplicht van de werkgever op ziet.

Preventief beleid, gedragsregels
De Werkgever is wettelijk verplicht een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) te doen en op basis hiervan een preventief beleid op te stellen ter voorkoming van seksuele intimidatie.

De kern van preventie is dat duidelijk wordt gemaakt dat seksuele intimidatie op de werkvloer niet is toegestaan. Heldere en regelmatig naar het personeel gecommuniceerde gedragsregels kunnen daarbij helpen. Daarnaast moet de werkgever een beleid opstellen met betrekking tot het voorkomen van seksuele intimidatie en een protocol voor handhaving van dit beleid. Het aanstellen van een onafhankelijke en professionele vertrouwenspersoon is daarbij van belang, evenals een vooraf ingestelde klachtenprocedure en klachtencommissie.

Klachtenprocedure
Na de ontvangst van een klacht dient werkgever allereerst een gesprek aan te gaan met de klagende werknemer(s) en op juiste wijze hoor- en wederhoor toe te passen. Hiertoe dienen de klager en beklaagde eerst te worden gehoord. Wederhoor is de andere partij voorleggen wat er tot dan toe gehoord is met de vraag daarop te reageren. Wederhoor is dus niet enkel het nog een keer horen. Ook anonieme klachten kunnen aanleiding geven om onderzoek te starten, maar welke steeds kritisch moeten worden beoordeeld in het kader van deugdelijk hoor- en wederhoor. Dit is steeds relevant voor het bewijs. Vervolgens dient de werkgever – indien daartoe voldoende aanleiding is – over te gaan tot een onderzoek door een onafhankelijke, onpartijdige en deskundige partij. Werkgever dient voortvarend te werk te gaan en de vertrouwelijkheid dient te worden gewaarborgd. Het toepassen van hoor en wederhoor speelt een grote rol in het onderzoek. De beklaagde en klager moeten beide worden ingelicht over de uitkomst van het onderzoek.

Sanctiebeleid
Als de seksuele intimidatie na zorgvuldig onderzoek is komen vast te staan, is het van belang dat werkgever passende sancties oplegt aan de beklaagde. In dit kader spelen het arbeidsrecht en het recht op privacy een grote rol.

Nazorg in het kader van herstel van de arbeidsverhoudingen
Ten slotte is het bieden van goede nazorg voor de slachtoffers (de klagers) van groot belang. Hierbij valt te denken aan het compenseren van materiële en immateriële schade en het bieden van coaching of psychologische begeleiding.

Gevolgen niet voldoen aan zorgplicht

Bij schending van de wettelijke zorgplicht door werkgever is het voor de slachtoffers mogelijk een schadevergoeding te vorderen van hun werkgever. Dit kan zien op materiële en immateriële schade, waaronder juridische kosten, kosten voor een psycholoog en compensatie voor psychisch letsel en aantasting van eer en goede naam (smartengeld).

In de Arbeidsomstandighedenwet is geregeld dat indien sprake is van schending van voornoemde verplichtingen op grond van de Arbowet, de Nederlandse Arbeidsinspectie maatregelen kan nemen en bestuurlijke boetes kan opleggen, variërend van EUR 340, – tot EUR 13.500, -.

In het ouderschapsplan hebben mijn ex en ik afgesproken dat ik de kinderalimentatie aan haar betaal. Ook als de kinderen meerderjarig worden. Onze dochter wordt binnenkort 18 en wil dat ik de alimentatie aan haar betaal. Hoe moet ik daarmee omgaan?

 

Als het ouderschapsplan door de rechter is bekrachtigt, regelt de wet dat de kinderalimentatie doorloopt als het kind meerderjarig wordt. Ook is bepaald dat je de alimentatie dan aan het kind zelf moet betalen. Je kan het natuurlijk wel aan de moeder blijven betalen, maar dan heeft jullie kind alsnog het recht om het bij jou te vorderen. Dan betaal je dus dubbel. Ik adviseer jou met moeder en dochter om tafel te gaan en dit dilemma te bespreken. Als moeder alle kosten betaalt voor jullie dochter, zal zij van haar kostgeld kunnen vragen, ter hoogte van de alimentatie. Jullie kunnen ook met jullie dochter een overeenkomst tekenen waarin staat dat zij akkoord gaat dat het toch aan moeder wordt betaalt. Wil je dochter dat niet, dan moet je aan haar betalen. De alimentatieverplichting stopt in principe als je dochter 21 jaar wordt. Maar je kan in het ouderschapsplan bepalen dat je langer doorbetaalt. Daar ben je dan aan gebonden. Oók als je dat indertijd met de moeder hebt geregeld. Maar heeft de rechtbank jullie ouderschapsplan niet bekrachtigd, dan kan betaling van alimentatie nu niet worden afgedwongen door moeder of dochter.

 

Ingrid Maste
Hillen van Tol
Advocatuur Mediation

Mijn man en ik gaan scheiden en wij willen zoveel mogelijk zelf regelen. Nu heb ik een eigen zaak en op de balans staat een aardig bedrag voor de Fiscale Oudedags Reserve (FOR). Hoe moeten we die verdelen?

De FOR is een fiscale mogelijkheid voor zelfstandig ondernemers om geld te reserveren voor je pensioen. Je kan het bedrag nu “aftrekken van de belasting” , zodat je nu minder hoeft te betalen. Maar als je met pensioen gaat, moet je er met de belastingdienst over afrekenen. Het gereserveerde bedrag telt niet mee voor box III. Maar een FOR is niet te verdelen. Want tot de ontbonden huwelijksgoederengemeenschap behoren de activa en passiva op de balans. De FOR is geen schuld, maar een reservering. Wel kunnen jullie de toekomstige belastingschuld in de verdeling meenemen, net als het werkelijk gereserveerde bedrag dat op de geblokkeerde rekening staat. Veel ondernemers maken gebruik van de FOR (de reservering) maar vergeten een bedrag apart te zetten op een geblokkeerde spaarrekening. Ze komen dus in de problemen als er bij pensionering wel belasting over moet worden betaald, maar er is geen geld gereserveerd.

Ingrid Maste

Hillen van Tol

Advocaten Mediators

Voor stellen die wel een kinderwens hebben, maar deze niet op natuurlijke wijze kunnen vervullen, kan draagmoederschap een uitkomst bieden. Draagmoederschap is het fenomeen waarbij een vrouw een kind draagt met de intentie het kind na de geboorte af te staan aan de wensouders. In Nederland wordt draagmoederschap aangeboden door de ziekenhuizen VUmc en NIJ Geertgen, maar er is geen specifieke regelgeving op van toepassing. Om het juridisch ouderschap bij de wensouders te krijgen zullen de wensouders gebruik moeten maken van de algemene regels van het Nederlandse afstammingrecht.

Draagmoederschap is dus een fenomeen dat in de maatschappij voorkomt. Op dit moment hanteert de overheid een ontmoedigingsbeleid, maar wil daar verandering in brengen. De overheid heeft op 12 juli 2019 het conceptwetsvoorstel ‘Kind, draagmoederschap en afstamming’ gepubliceerd. De internetconsultatiefase liep van 24 april 2020 tot 22 mei 2020.

Met het conceptwetsvoorstel ‘Kind, draagmoederschap en afstamming’ wil de overheid verantwoord draagmoederschap reguleren. Het beleid zal er nog steeds op gericht zijn om commercieel draagmoederschap tegen te gaan. Het conceptwetsvoorstel bevat:

• een regeling voor ouderschap na draagmoederschap binnen Nederland;
• een regeling voor de erkenning van ouderschap na draagmoederschap uit het buitenland;
• het verbod van kinderkoop in binnen- en buitenland;
• versterking van het recht op afstammingsinformatie.

Het wetsvoorstel maakt het mogelijk dat de wensouders de juridische ouders worden van het kindje dat uit een draagmoeder wordt geboren. Om als wensouders na de geboorte van het kind het juridisch ouderschap te verkrijgen, moet het draagmoederschapstraject vóór de conceptie door de rechter getoetst worden en de rechter moet toestemming geven. De wensouders en de draagmoeder met eventuele partner moeten voor het verzoek tot toestemming voorlichting en counseling hebben gevolgd. Na het volgen van voorlichting en counseling door de wensouders en de draagmoeder met eventuele partner wordt het draagmoederschapstraject getoetst door de rechter. De rechter toetst onder andere de vergoeding aan de draagmoeder, of er een draagmoederschapsovereenkomst is, of er een genetische band is tussen het kind en ten minste één wensouder, tenzij dit onmogelijk is en of het draagmoederschap in het belang van het kind is.

Indien de wensouders gebruikmaken van draagmoederschap in het buitenland kunnen de wensouders ook het juridisch ouderschap verkrijgen. In beginsel moet een buitenlandse geboorteakte na draagmoederschap voor erkenning door de Nederlandse rechter beoordeeld worden. In bepaalde gevallen kan een buitenlandse geboorteakte voor eenvoudige erkenning (van rechtswege erkenning) in aanmerking komen. Eenvoudige erkenning is mogelijk indien er een genetische band is tussen het kind en ten minste één wensouders, de afstammingsgegevens voor het kind achterhaalbaar zijn of binnen redelijke termijn achterhaalbaar worden, de buitenlandse geboorteakte van het kind dat geboren is via een draagmoeder door een buitenlandse rechter is beoordeelt en de draagmoeder na de geboorte van het kind de mogelijk heeft om de beslissing te herroepen indien de wensouders het juridisch ouderschap vóór de geboorte verkregen hebben.

 

Stichting Wetswinkel Almere
Vroni Uiterwijk Winkel